برنامه فرامتن با موضوعات فرهنگی و اجتماعی روز شنبه از شبکه افق پخش شد.
بخش نخست این برنامه به خبرهای خوب 24 ساعت گذشته ایران پرداخته شد که از جمله این خبرها می‌توان به این موارد اشاره کرد: تونل دوم راه کربلا در آستانه بهره برداری،بهره مندی 400 نفر از مردم منطقه آهوران از خدمات دندانپزشکی یک گروه جهادی، داوطلب شدن 800 کامیون دار خراسان رضوی برای انتقال تجهیزات موکب های اربعین.
در بخش میز فرهنگ و هنر این برنامه به موضوع پیاده روی اربعین از نظر رسانه و با حضور محمدحسین بدری، کارشناس رسانه به عنوان مهمان برنامه پرداخته شد.
وی در این خصوص گفت: اصلی ترین مانع بین ما و بین مفهوم پیاده روی اربعین نقص د زبان مشترک است و ما عربی نمیدونم. وقتی ما به سرزمین مقصد می رسیم سفرمان فارسی طی می شود و از بقیه آن ادمها که در مسیر و محیط هستند . اصل قصه فهم اربعین است که ما از آن دور هستیم.
وی افزود: برخی از زائران از گرانی بلیط، آب و هوا، وضعیت آب آشامیدنی و وضع اینترنت در عراق گلایه دارند. برخی از ما هنز اصل ماجرای اربعین را نشنیده ایم.
بدری گفت: زمانی که در ایران دلار گران شد، برخی فروشنده های عراقی تلاش می کردند اجناس را به زائران ایرانی ارزان تر بفروشند.
پخش بعدی این برنامه به موضوع ملی شدن نفت ایران اختصاص داشت و مهمان این بخش از برنامه مسعود رضایی، پژوهشگر و عضو دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران بود که توضیحاتی را در این خصوص ارائه کرد.
رضایی درباره ملی شدن صنعت نفت گفت: گزاره اصلی که باید به آن توجه کرد، رویه و روحیه سلطه طلبی و زیاده طلبی قدرت هایی مثل آمریکا و انگلیس از قبل از انقلاب بوده وتا الان نیز ادامه دارد.
از سال 1280 شمسی قراردادی به نام قرارداد دارسی بسته می شود که براساس آن نفت ایران را به مدت 60 سال در اختیار انگلیسی ها قرار می داد. بعد از اکتشاف و رسیدن به منابع عظیم نفتی بلافاصله پالایشگاه آبادان را درست می کنند و منافع آن برای انگلیس بود. در سال 1312 نیز در زمان رضاشاه قرارداد دیگری بسته می شود که در واقع تمدید همان قرارداد دارسی تا سال 1372 بود.
پس از رفتن رضاشاه این بحث هایی ایجاد می شود که این قرارداد،ها قراردادهای مناسبی نیست و استعماری است و از حوالی سال 1323 بحث های ملی شدن صنعت نفت به شیوه های مختلف شروع می شود که در نهایت در سال 1329 یک حرکت جدی ایجاد می شود و نفت ایران ملی می شود.
انگلیسی ها بعد از اینکه نفت ایران ملی می شود، به ظاهر می گویند که ما این ملی شدن نفت را پذیرفته ایم؛ ولی هیات هایی را برای مذاکره با ایران می فرستیم. هیات جاکسون، استوک و هیت های دیگری می آیند و هدف آنها این بود که در این مذاکرات مجدیدا سلطه خودشان را بر نفت ما برقرار کنند.
وقتی می بینند که از طریق مذاکره نمی توانند به اهداف خود دست پیدا کنند، تصمیم می گیرند محاصره دریایی ایران را تشدید کنند و ناوگانشان را تقویت کنند. کار به جایی می رسد که در سال 1331، اولین محموله کوچک نفتی به یک شرکت ایتالیایی به ایتالیا فروخته بودیم، جلوی نفتکش حامل این محموله را در خلیج عدن میگیرند و آن را مصادره می کنند و می گویند این نفت متعلق به ماست و کسی حق ندارد که نفت ایران به این ترتیب بخرد.
وی افزود: تمام این فشارها انجام می شود و هیات هایی که برای مذاکره به ایران می آیند به جایی نمی رسند به این دلیل که دکتر مصدق اجازه نمی دهد قانون ملی شدن صنعت نفت دور زده بشود.
عضو دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در ادامه گفت: زمانیکه بحث ملی شدن نفت ایران بود اتحاد و هماهنگی بین نیروهای شاخص در این حوزه وجود داشت، شخصیت هایی مثل مصدق آیت الله کاشانی و حتی فدائیان اسلام بودند و این همدلی و همراهی در واقع موجب می شد که یک حمایت مردمی هم از جریان ملی شدن صنعت نفت ایران بوجود بیاید. به همین دلیل انگلیسی ها تمام تلاش خودشان را گذاشتند که از هر چیزی که می توانند در جامعه ما برای ایجاد اختلاف و دوگانگی و حتی دشمنی بین نیروهای این نهضت بهره بگیرند که متاسفانه تاحدی توانستند به این هدف برسند.
وی افزود: بعضی از اقدامات نباید توسط برخی از این افراد موثر انجام شود، مثل اعتمادی که دکتر مصدق به آمریکا داشت و این اعتماد موجب شد که دستشان برای انجام این کودتا بازتر شود. اختلافات را انداختند و بعد آمریکا در پشت صحنه دستشان در دست انگلیسی ها بود. آمریکایی ها نقش شریک دزد و رفیق قافله را برای ایران بازی می کردند.
رضایی درباره تلاش های کنونی آمریکا و انگلیس برای تکرار تاریخ گفت: آمریکایی ها و انگلیسی ها یک تجربه شیرین از کودتای 28 مرداد داشتند. نفتی که از چنگشان در آمده بود را با طراحی یک کودتا و ایجاد تفرقه در جامعه به همراه آمریکا دوباره به دست گرفتند، دولتی که استقلال طلب بود را از روی کار برداشتند و این بار کشورهایی متثل فرانسه و هلند را هم شریک خود کردند. این ماجرا حدود 25 سال ادامه داشته بود.
وی افزود: هزینه ای که ملت ایران در این مدت دادند هزینه بسیار بالایی بود. هم نفت را در اختیار آن ها قرار داده بودند و بیشترین منفعت را می بردند. سلطه سیاسی، سلطه فرهنگی و تمام این مسائل در جهت منافع خودشان بود.
انقلاب اسلامی به این تجربه شیرین آنها پایان داد. بنابراین آنها از همان ابتدای انقلاب، به دنبال تکرار تاریخ هستند روش هایشان در اصول همان است اما پیچیده تر شده است و تکنینک هایش متفاوت است و ابزارهایش بروزتر. اما در نهایت آنها به دنبال یک چیز هستند و آن این است که مجددا وضعیت کشور ما به دوره سابق برگردد.
بنابراین اختلاف افکنی ها وجود دارد، اختلاف بین شیعه و سنی، اختلاف بین قومیتها و بین مردم . چون یکبار توانستند با این تفرقه افکنی به نتیجه برسند دوباره به دنبال آن هستند. اما یک اختلاف اساسی در ایران امروز و ایران سابق وجود دارد و آن این است که ساختار سیاسی الان و شخصیت های سیاسی الان با دوره قبل بسیار متفاوت است.
وی افزود: یکی از دلایل بسیار مهمی که باعث شده است تا به امروز به مرداد دلشان نرسند، آگاهی مردم است. مردم به صورت کلی و عام کاملا می دانند که آمریکاییها دوست ملت ایران نیستند و به دنبال این هستند که وضعیت خودشان در ایران به دوره سابق برگردد. اگر تاریخ را به درستی بخوانیم متوجه می شویم که آن ها دوست ما نیستند و در واقع دوست جیبشان هستند. و گواه این حرف این است که پهلوی گرم ترین روابط را با آمریکا و انگلیس داشت.