دکتر سعدالله زارعی، کارشناس مسائل غرب آسیا، مهمان این برنامه بود؛ او در گفت‌وگو با محمدرضا باقری مجری جهان آرا اظهار کرد: موسسه‌ای تحقیقاتی در آمریکا اخیرا طی گزارشی اعلام کرده کشورهای منطقه غرب آسیا دو دسته هستند، گروهی مثل ایران، عراق، یمن، سوریه و لبنان که از زیر سلطه ایالات متحده خارج و مستقل شده‌اند ولی کشورهایی هم وجود دارند که در نزدیک تجزیه (خروج از دایره قدرت آمریکا) هستند، مثل ترکیه، عمان و عربستان.
زارعی افزود: اینکه این کشورها جدا می‌شوند مهم است، یعنی نه اینکه زیر پرچم قدرت دیگری بروند بلکه خود تشخص می‌یابند اما برخی کارشناسان که قائل به نقش‌آفرینی مستقل کشورها در غرب آسیا نیستند، مدعی هستند این منطقه تحت سلطه چین و روسیه قرار خواهد گرفت.
چرا ایران نقش محوری در آینده جهان خواهد داشت؟
این کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: زنده‌تر و پویاتر از اسلام در غرب آسیا، مذهب و دینی وجود ندارد و حتما اسلام از ارتدوکس روسی، هندوئیسم و کنفسیوسیم چینی بالاتر و قوی‌تر است بنابراین اسلام بالنده، نقش مهمی در غرب آسیا بازی خواهد کرد و اتفاقا محور اصلی آن ایران خواهد بود، یعنی نقطه جوشان عقیدتی و فرهنگی اسلام که همیشه در ایران بوده است.
دلیل درخواست چین از ایران برای پیوستن به شانگهای
او ادامه داد: چین از ایران درخواست کرد عضو پیمان شانگهای شود چون کشورمان می‌تواند منجر به تقویت این پیمان شود.
زارعی با بیان اینکه هر چه منسجم‌تر و با برنامه‌تر باشیم، سهم ما در آینده جهان بیشتر خواهد شد خاطرنشان کرد: اینکه ایران نقش ممتازی در دنیای فردا خواهد داشت، تردیدناپذیر است به خصوص اینکه جبهه مقاومت هم در این بین اهمیت زیادی دارد.
ماجرای ادبیات شهید بهشتی و ادبیات بازرگان
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: از ابتدای انقلاب تاکنون دو تفکر در عرصه انتخابات ریاست جمهوری نسبت به غرب وجود داشته و دارد؛ ادبیات شهید بهشتی و ادبیات مهندس بازرگان از همان ابتدا بوده و همینطور جلو آمده است.
او تصریح کرد: تفکر نخست، استقلال بالنده است یعنی اندیشه‌ای که بر اصول و مواضع خاص خود هستیم و در عین حال گسترش‌یابندگی هم دارد؛ تفکر دیگر، وابستگی کاهنده است و آنچه در ایران گفته می‌شود، رها کردن مقاومت و مد نظر قرار دادن توافق یا بده بستان است و در عین حال پایمان را از گلیم خود درازتر نکنیم چون دنیا، کدخدایی دارد و ما در ردیف قدرت‌ها نیستیم.
آنهایی که به عهدشکنی غرب معترفند باز هم از توافق دفاع می‌کنند
زارعی باب یان اینکه بعد از برجام، ایران به یکباره همه تعهدات خود را و حتی فراتر از آن انجام داد گفت: چه اینکه در قلب رآکتور اراک سیمان ریختند ولی غربی‌ها گفتند ما چنین چیزی نخواسته بودیم؛ اصولا واژه «بازطراحی» معنا نداشت و معنایش از بین رفتن دستاوردها بود.
این کارشناس مسائل غرب آسیا تصریح کرد: از همه چیز هسته‌ای گذشتیم ولی بعدا ظریف گفت یک سنت هم از اینستکس که حداقل مطالبه ما از اروپا بود به دست نیاوردیم؛ حالا همان کسی که معترف به این حقیقت بود دو مرتبه از توافق با کسانی که حاضر نشدند یک پنی به ما بدهند دفاع می‌کند، این وابستگی از نوع کاهنده است نه یک وابستگی از نوع افزاینده مثل ژاپن و آلمان.
ظریف می‌گفت نباید وارد صحنه منازعه آمریکا و روسیه شویم
او ادامه داد: در جلسه‌ای به میزبانی وزارت امور خارجه، دکتر ظریف به صراحت اعلام می‌کرد معادلات در عراق و برخی دیگر از کشورهای منطقه، طی توافق آمریکا و روسیه تعریف می‌شود و ما هم باید این مسئله را بپذیریم؛ بعد از جلسه با چند نفر دیگر از دوستان به اتاقش رفتیم تا توضیحات خصوصی‌تری بدهد، او گفت ما کشوری نیستیم که قدرت اقتصادی و نظامی کافی را داشته باشیم، بنابراین می‌توانیم در بازی‌های بزرگ روسیه و آمریکا در منطقه، سهم طلب کنیم.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: ظریف عقیده داشت باید از صحنه منازعه ابرقدرت‌ها دور شویم، و این زمانی بود که بحران عراق و سوریه به وجود آمده بود و ما نباید وارد منطقه شویم، چون منجر به هزینه و عدم نتیجه خواهد شد؛ خلاصه حرف‌های ظریف همین «وابستگی کاهنده» بود، نگرشی مبتنی بر وابستگی از نوع بد آن که هم وابستگی داریم و هم منافعی نخواهیم برد.
اگر قوی باشیم غرب چاره‌ای جز امتیاز دادن ندارد
او با بیا ناینکه هر زمان در ایران، دولتی مبتنی بر ایدئولوژی و تفکر درست و مسئله مقاومت بر سر کار می‌آید، آمریکا و اروپا تلاش می‌کنند به توافق با ایران بر سر برخی مسائل برسند گفت: ولی به عکس اگر دولتی این چنین نباشد، ناز و عشوه غربی‌ها بیشتر می‌شود که مصداق آن را در دولت روحانی دیدیم.
زارعی خاطرنشان کرد: هرگاه بخواهیم در جهان پر منازعه، به قدرت برسیم باید روی موضع استقامت بیاستیم چون غربی‌ها پی می‌برند چاره‌ای جز امتیاز دادن ندارند؛ این موضوع در مسئله فلسطین هم صدق می‌کند به خصوص بعد از آنکه در عملیات وعده صادق، انواع موشک و پهپادهایمان به اراضی اشغالی حمله کردیم و سپس دیدیم گروه‌های دیپلماتیک مختلفی پیام دادند که با ایران گفت‌وگو کنند.
وقتی شهید سلیمانی از پیام محرمانه مذاکره ذوق‌زده نشد
این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه یکی از کشورهایی که با ما قطع رابطه کرده بود، از طریق هاکان فیدان (رئیس سرویس اطلاعاتی ترکیه) پیام فرستاد که در پی ملاقات با سردار سلیمانی هستند گفت: شهید حاج قاسم پرسید کارشان چیست و چه گامی حاضرند بردارند تا من بعدا تصمیم بگیرم که این جلسه برگزار شود.
او ادامه داد: سردار سلیمانی از این پیشنهاد ذوق‌زده نشد در حالیکه در پیام گفته بودند حاضرند هر جایی که او بگوید این جلسه برگزار شود.
زارعی افزود: هرگونه مذاکره‌ای مطلوب نیست، بلکه مذاکره منتهی به منافع ملی مطلوب است وگرنه رفت و آمدهای مختلف که در نهایت عایدات اقتصادی نداشته باشد و حتی مضر هم باشد اصولا بی فایده است.
راستی‌آزمایی حرف ظریف در مورد شل گرفتن بایدن به عنوان دلیل افزایش صادرات نفت ایران
این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: ظریف گفته است در دوره ما تحریم‌ها 800 مورد بوده ولی بعد از آن 1500 مورد شده است، فروش نفت هم به خاطر اقدام بایدن است؛ چندی قبل جلسه استماع در کنگره آمریکا برگزار و بلینکن گزارش مبسوطی از منطقه غرب آسیا و ایران ارائه داد، سپس سندرز به بلینکن می‌گوید چرا جلوی صادرات نفت ایران را نمی‌گیرید که وزیر امور خارجه آمریکا می‌گوید: تمام توان خود را برای متوقف کردن صادرات به کار گرفته‌ایم ولی ایرانی‌ها استاد دور زدن تحریم‌ها هستند و از منافذ به خوبی استفاده می‌کنند.
در دوگانه‌سازی دیپلماسی و میدان، تعریف غلط از میدان ارائه دادند
او با بیان اینکه کسی که دیپلماسی را در مقابل میدان قرار می‌دهد، تعریف غلطی هم از میدان ارائه می‌دهد گفت: این تعریف کاملا اشتباه است چون برای تامین منافع ملی، باید ابعاد مختلفی را مد نظر داشت مثل افزایش صادرات و واردات و تسهیل تولید؛ وقتی با این رویکرد به عراق نگاه می‌کنیم، این یک میدان است که اقتصاد، امنیت و صادرات فناوری برای ایران وجود دارد.
زارعی افزود: اینکه «میدان» را تبدیل به یک موضوع خاص انترناسیونال (و خارج از مرز) تبدیل کرده و جزو مستحبات قرار دهند، این صحنه پر منفعت برای کشور را نادیده گرفته‌اند.
دیپلماسی و میدان نداریم، یک چیز داریم به نام «منافع ملی»
این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه ما دو چیز به نام «دیپلماسی» و «میدان» نداریم بلکه یک چیز داریم به نام منافع ملی خاطرنشان کرد: برخی مربوط به خارج و برخی به داخل کشور که در این بین باید به وزارت امور خارجه‌ای که می‌گفت به میدان کمک می‌کردم ولی میدان چنین کاری نمی‌کرد گفت «میدان» متعلق به تو بوده نه چیزی در مقابل دیپلماسی.
او اضافه کرد: باید به دیپلمات خود بگوییم تو سرباز میدان هستی چون اصل قصه میدان است و دیپلماسی ابزاری است برای اینکه محیط پیرامونی را به منافع ملی گره بزند.
تنش‌زدایی در ارتباط با دشمن معنا ندارد باید تولید قدرت کنیم
زارعی با بیان اینکه تنش‌زدایی لازم است و نباید به سمت تنش‌زایی برویم گفت: ولی با دو محیط رو به رو هستیم که این اصل با دو روش در هر یک از آنها قابل اجراست؛ زمانی با همسایگان خود رابطه داریم که تنش‌زدایی بر تعریف منافع مشترک و رفع تهدیدات استوار است که نیازمند سلسله اقدامات سلبی و ایجابی است؛ مثل آنچه در ارتباط با عربستان سعودی صورت گرفت.
این کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: زمانی اما با محیط دشمنی مواجه هستیم که این در مورد کشورهای مختلف وجود دارد؛ در این محیط نمی‌توان با همان صبر و تنش‌زدایی در برابر همسایگان رفتار کرد، بلکه باید مبتنی بر قدرت با آنها مذاکره کرد.
برخی بر اساس «رحماء بینهم» با غربی‌ها مذاکره کردند ولی یک پنی هم نصیبمان نشد
او تصریح کرد: آقایان بر اساس «رحماء بینهم» با غربی‌ها وارد مذاکره شدند و یکدیگر را به اسم کوچک صدا می‌کردند، ولی خودشان گفتند یک پنی از اینستکس نصیب ما نشد و حتی به هواپیمای وزیر امور خارجه در اروپا بنزین ندادند.