عقلانیت حکم می‌کند اقتصادمان را قوی کنیم

برنامه تلویزیونی «عیار»، سه‌شنبه دوم خردادماه و با موضوعات مختلف اقتصادی روی آنتن زنده شبکه افق رفت.

در این برنامه اخبار اقتصادی هفته مرور و در ادامه و در بخش «محک بازار» به مسئله عمودی‌سازی یا افقی‌سازی شهرها و الگوی توسعه بر این مبنا پرداخته شد.

پرونده ویژه عیار در این هفته، «مهار تورم و رشد تولید در کشاکش تحریم‌ها‌» بود که دو مهمان داشت؛ مسعود براتی، معاون کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران و محمد امینی رعیا، مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی که هر یک به بیان دیدگاه‌های خود در این زمینه پرداختند.

مسعود براتی در ابتدای گفت‌وگو با بیان اینکه تحریم‌های آمریکا، بر اساس واقعیت‌های اقتصادی ایران وضع می‌شوند و تحریم کنندگان در خلأ تصمیم نمی‌گیرند اظهار کرد: تحریم و ضعف های اقتصادی، در طول یکدیگر عمل می کنند و تحریم، برای فعال کردن همان ضعف‌هاست.

وی افزود: منطق و عقلانیت حکمرانی ایجاب می کند به دنبال تاب آور کردن اقتصاد خود باشیم نه رفع محرکی به نام تحریم زیرا تمام شوک ارزی، وابسته به تحریم نیست ولی شروع کننده تورم به شمار می‌رود.

معاون سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران تصریح کرد: تحریم‌ها، جریان درآمد ارزی را برای ایران هدف قرار داده و دسترسی به منابع ارزی و تجارت غیر نفتی را هم مورد تهاجم قرار می دهد، این مسئله موجب ناترازی و عدم تعادل شده و مولفه های دیگر هم روی آن اثر می‌گذارند.

به گفته او، تحریم، فشارهایی وارد می‌کند ولی به تدریج، رفتار کشور تحریم شده است که اثرگذار خواهد بود بنابراین هر چه زمان بگذرد، وزن تحریم کاهش می یابد ولی وزن سوء تدبیر بیشتر می شود ضمن اینکه تورم از اثرات میان مدت تحریم‌هاست.

وی اضافه کرد: برای مدیریت ارز، باید به شرایط تحریم توجه داشت و اینکه چه منابعی داریم و چه نوع تخصیصی اولویت دارد.

براتی خاطرنشان کرد: دارای ایرادات عمیقی در این زمینه هستیم، با اینکه سال گذشته به حد نصاب قبل از تحریم ها در تجارت خارجی رسیدیم، ولی افزاش نرخ ارز ادامه دارد که نشان می دهد، دلیل آن، تجارت خارجی نبوده

او با بیان اینکه لازم است کشورهایی را شناسایی کنیم که از تحریم ایران متضرر می شوند، و سپس با تصمیم های راهبردی، وارد تعامل با آنها شویم و پیوندهای راهبردی با آنها برقرار کنیم گفت: در گذشته نگاهی داشتیم که خیلی ما را عقب نگاه داشت، اینکه تا وقتی تحریم ها باشند، هیچ کس با ایران کار نمی کند در حالیکه این مسئله واقعیت نداشت و کشورهای تحت تحریمی بودند که با ملاحظات ژئوپلتیکی، تحریم ها را خنثی کردند.

دو آسیب جدی تحریم‌ها به نظام ارزی کشور

محمد امینی رعیا هم در این گفت‌وگو، با بیان اینکه تحریم‌ها، از دو زاویه نظام ارزی کشور را تحت فشار قرار می‌دهند گفت: نخست کاهش درآمدهای ارزی که منجر به افزایش قیمت می شود ولی به مرور زمان، از فشار آن کاسته می‌شود.

وی افزود: اکنون که گفته می شود درآمدهای ارزی ما بیشتر از هزینه هاست، باز هم تورم داریم که باید به اتفاق دوم اشاره کرد و آن هم، انهدام ساختار رسمی ارزی کشور است که عامل آن تحریم هاست.

مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی خاطرنشان کرد: وقتی نظام رسمی پرداخت ارزی ایران از بین رفت، این ساختار وارد یک چارچوب غیر رسمی شده که به همین دلیل، صادرکننده می تواند میزان صادرات خود را کمتر از مقدار واقعی ارائه کند و به همین ترتیب، کمتر از آنچه هست، ارز وارد کشور کند.

وی ادامه داد: نظام ارزی نمی تواند از یک حد گسترده تر شود بنابراین تا زمانی که در چارچوب ساختار غیر رسمی فعالیت می کنیم، تا 30 درصد، انحراف در این سیستم خواهیم داشت.

امینی رعایا اضافه کرد: تحریم‌ها، قدرت سیاست گذاری در نظام ارزی را از بین می برد زیرا نمی توانیم دقیقا بفهمیم چه اتفاقی در صادرات و واردات رخ می‌دهد.

وی با بیان اینکه در شرایط تحریم و در تجارت خارجی باید از مبادلات دو جانبه و زیرساخت های موازی دلاری استفاده کنیم البته این ابزار اصلی نیست گفت: تا زمانی که با سوئیفت کار می کنیم، نظام پرداخت ما قابل ردیابی و قابل تحریم است و کشورها هم در حال ایجاد ساختارهای دیگر هستند.

مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: ابزار اصلی، اصلاح ساختار اقتصادی و تجاری کشور است؛ اگر نمی‌توانیم کالایی را تولید کنیم، باید آن را از مبادی مختلف وارد کنیم، آن هم کشورهایی که از نظر سیاسی با ما همسو باشند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از محصولات مورد نیازمان را با درهم و یورو از کشورهای همسو با تحریم ما وارد می کنیم، به عبارتی اصلا به سمت تحریم زدایی نرفته‌ایم افزود: سال‌ها چین را از سیاست های اقتصادی و قراردادهای خارجی خود کنار گذاشتیم، در عین حال هم که آمریکا ما را تحریم کرده، باز هم در ساختارهای مالی دلاری فعالیت می‌کنیم در حالیکه باید حداقل 50 درصد سیاست های تجارت خارجی خود را با کشورهای همسو بنا کنیم.

امینی رعایا گفت: فرمان مدیریت سیاسی و اقتصادی در دولت سیزدهم تغییر کرده ولی این را هم باید بگوییم که نباید صرفا شعار بدهیم، در همین مدت هم بیشتر با کشورهای همسو با تحریم وارد تعامل شده‌ایم.

به گفته او، طرح توسعه نظامات بانکی با هدف کاهش وابستگی به ساختارهای کشورهای همسو با تحریم اجرایی شده که اقدام خوبی است البته اقتصاد سیاسی شکل گرفته در ایران، ذی نفعانی دارد که باید دست آنها را کوتاه کرد تا نظام اقتصادی ما واقعا متحول شود که اگر اقدامات اصلاحی انجام نشود، باز هم نوسانات شدید و افزایش نرخ دلار را شاهد خواهیم بود.