برنامه فرامتن با موضوعات فرهنگی و اجتماعی روز یکشنبه از شبکه افق پخش شد.
در بخش میز سیاسی و اقتصادی به موضوع حمایت از تولید داخلی با نگاهی به قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی و با حضور امیرعباس اختراعی، رئیس هیات مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعتی ایران پرداخته شد.
وی گفت: در سال ۱۳۷۵ اولین ویرایش قانون استفاده حداکثری از ساخت داخل را به تصویب رساندیم. به دلیل اینکه قانون کلی بود و نقاط ابهام زیادی داشت. ویرایش دوم در قالب نسخه دوم در سال ۱۳۹۱ تصویب شد. نقاط مبهم و مراتب دست و پا گیر مختلفی در این قانون وجود داشت. در نهایت تیمی از دستگاه‌های مختلف حاکمیتی دولت و همچنین با مشارکت بخش خصوصی، حدود دو سال روی این قانون کار کردند و ۱۷ مورد اساسی در قانون جدید را تغییر دادند و موارد دیگری به آن اضافه کردند. در این قانون محوریت مصوبه قانونی بر استفاده از توان ساخت داخلی است.
اختراعی ادامه داد: متاسفانه علیرغم اینکه صبغه اجرای پروژه در کشورمان وجود دارد بالغ بر صد سال است که مادر کشورمان کار نفتی انجام می‌دهیم ولی چیزی از پالایشگاه صد در صد داخلی ما از عمرش نگذشته است؛ این مساله نشان می‌دهد که ما در زمینه ساخت تجهیزات و سرمایه‌گذاری بر روی صنعت احداث و ماشین سازی که خود یک صنعت صنعت‌ساز و فراتر از صنعت مادر ماست توجهی شایسته‌ای نداشتیم. این قانون برای متبلور شدن این استعداد ماست.
وی افزود: قبل از اینکه ویرایش در مجلس به تصویب برسد، مجریان پروژه اصلی ما وازرتخانه‌های پروژه‌خیز ما یعنی وزارت نیرو، صمت و نفت که عمده پروژه های ما از آنها نشات میگیرد، تعهد و الزام خاصی به استفاده از تولیدات و توانمدی‌های داخلی نداشتند. برخورد سلیقه‌ای باعث می‌شود که در بخش‌هایی موفقیت‌هایی به دست بیاوریم اما در بخش‌های مهمتری از دستاوردهای بزرگتری بمانیم.
وی ادامه داد: این قانون الزامی را ایجاد کرد، کاری که توان ساختش در کشور وجود دارد، نباید خارجی‌ها در کشور انجام دهند و نه تنها دولتی‌ها بلکه برای هر کسی که از تسهیلات دولت استفاده می‌کند، باید از آن تبعیت کند.
اختراعی گفت: از نیمه سال ۹۸ تا سال ۱۴۰۰ حدود هفت و نیم میلیارد دلار طرح بررسی کردیم و از این تعداد، چیزی حدود۵.۷ میلیارد دلار سهم تولید داخلی بود. تقریبا ۷۰ درصد این عدد برای تولید داخلی بود.
جعفر قادری، نماینده مجلس و نایب رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس شورای اسلامی مهمان تلفنی برنامه بود.
وی گفت: متاسفانه اجرای قانون حمایت از تولیدات ملی در بسیاری از شرکت‌های دولتی صورت نمیگیرد و واقعیتی که وجود دارد این است که ابزارهای نظارتی مجلس خیلی کاربردی نیست و موارد مختلف تخلف و ترک فعل را به قوه قضائیه گزارش دادیم ولی هیچ اقدامی صورت نگرفت و نتیجه‌ای حاصل نشد. بخش عمده این قانون به وزارت صمت برمی‌گردد. قوه قضائیه متاسفانه در این مساله هیچ اقدامی نکرد.
اختراعی گفت: مرکز پژوهش‌های مجلس مهر سال ۱۴۰۱ گزارشی منتشر کرد که ۱۲۰ سامانه و صورت‌های مالی آنها را بررسی کردند، پرتخلفترین تخلفات سازمان های دولتی مربوط به قانون حداکثری بود. متولی شرکت‌های دولتی، دولت است. اما عمل به این قانون اساسا در این شرکت‌ها صورت نمیگیرد.
وی افزود: بندی در قانون حداکثری داربم که شرکت‌های دولتی هر سه ماه یک بار باید گزارشی را ارائه بدهند، بعضا میبینیم این گزارشها بسیار سطحی است و همه این شرکت‌ها گزارشها رو نمیدهند. اما چرا بازخوردی از مجلس نمیبینیم. هیات نظارت، متشکل از تیمی است که دبیرخانه آن در وزارت صمت است. اما به صورت کلی دو بازوی نظارتی دارد که یکی در مجلس و یکی در وزارت صمت است. مجلس مرتبه عالی این نظارت است.
اختراعی گفت: یک گزارش از اجرای قانون حداکثر در مرکز پژوهش‌های مجلس در آبان امسال ارائه شد، که نشان می‌دهد شرکت‌های دولتی زیادی تخلف کرده‌اند. شهرداری کرج، واردات تجهیزات مترو کرج، نتیجه معرفی به تخلفات دستگاه‌های مرکزی، سازمان تامین اجتماعی اردبیل خرید ۱۰ دستگاه همودیالیز ومعرفی به دستگاه‌های مرکزی، شهرداری قم واردات پله برقی مترو قم، معرفی تخلفات دستگاه‌های مرکزی و قوه قضائیه، و این نمونه بسیار زیاد است.
علیرغم اینکه در این قانون قوه قضائیه شعبات بسیار زیادی را برای شناسایی جرم مجرمین ترک فعل و متخلفین این قانون مشخص کرده است اثری از اجرای قوه قهریه در اینکار نمیبینم و تاثیر منفی خود را در اجرای این قانون میگذارد.
در بخش میز فرهنگ و هنر به موضوع بزرگداشت جلال آل احمد، با حضور حامد محققی، معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات پرداخته شد.
وی گفت: خانه کتاب و ادبیات امسال ۵ نشست در نمایشگاه کتاب درباره جلال آل احمد گذاشت در هفته‌هایی که گذشت در هفته کتاب، ۹ نشست با موضوع کتاب‌های جلال و شخصیت جلال برگزار کرد.
جایزه جلال از سال ۸۷ نخستین دوره آن برگزار شد و امسال شانزدهمین دوره آن برگزار می شود و طی ماه گذشته دبیر علمی و هیات علمی معرفی شدند، کتابها گردآوری شدند و در مسیر داوری هستند.
وی افزود: مستندنگاری‌ها، کتابها، مقالات جلال و به طور کلی نگاه جلال به داخل کشور ایران نگاه ویژه ایست .
محققی گفت: جلال یک ویژگی اصلی و مهمی داشت و آن صراحت و صداقتست . بی‌شک مخاطب با آن صراحت ارتباط برقرار می‌کرده و شاید دلیل اصلی موضع‌گیری خیلی از روشنفکران و نویسندگان این باشد.